''Waarom is schone lucht geen recht?''

Met een serie korte interviews willen we jou, lezer van deze website en blogs, kennis laten maken met de mensen achter de stichting Rechten van de Natuur. Voor het derde interview in onze serie gingen we in gesprek met Jan Willem Nieuwenhuys, oprichter van Fair Capital Partners, expert in duurzaam beleggen en nu ook penningmeester voor de stichting.

‍
‘Dat de natuur rechten zou hebben is eigenlijk zo vanzelfsprekend, dat ik je niet zou kunnen vertellen hoe ik met dat idee in aanraking kwam’, begint Jan Willem. Al lang voordat hij bij Rechten van de Natuur aangesloten was, hield hij zich bezig met mensenrechten als bestuurslid van Human Rights Watch. Ik herinner me goed dat ik daar in gesprek was en dacht: Waarom ligt de focus alleen op mensen? Waarom is schone lucht geen recht? Alles heeft baat bij schone lucht.’ Later werd hij gevraagd als bestuurslid bij Lab Toekomstige Generaties en daar maakte hij kennis met Jessica den Outer, destijds de ombudspersoon voor toekomstige generaties.
‍

Jan Willem las Jessica’s boek en dat ‘leidde direct tot een gevoel van thuiskomen.’ Hetzelfde gold voor Prinses Irene, die hij kende en bij wie hij Jessica introduceerde. Voorzichtig ontstond daar het idee van stichting Rechten van de Natuur. ‘Toen Jessica bij ons aan tafel zat, dachten we: Als de natuur inderdaad rechten moet krijgen, hoe zorgen we dan dat dat idee bereik krijgt? Jessica is een geweldige spreekster, maar het helpt als er een netwerk is dat haar kan steunen in het verbreden, financiëren, etcetera. We hebben een vehikel nodig om het de wereld in te helpen: een stichting. Zowel Prinses Irene als ik hebben een groot netwerk, waarmee we een fundament voor de stichting wilden leggen. Dat is gelukt.’

‍
Dat Jessica’s boek Jan Willem zo aansprak had ook te maken met een dieper gevoel van verbondenheid met de natuur. Enthousiast verhaalt hij over de cursus ‘Spirit of the Wild’, die hij volgde en waarin deelnemers zich ervan bewust worden gemaakt dat zij zelf onderdeel van de natuur zijn. ‘We zijn opgegroeid met het idee dat de mens geen natuur is. Sommige religies en wereldbeelden, en denk ook aan Aristoteles, hebben ons geleerd dat er een rangorde is, de mens staat bovenaan. ‘Spirit of the Wild’ leerde me weer realiseren dat alles één is.’ Ook benadrukte de cursus voor hem het essentiële belang van Rechten van de Natuur. ‘Die rechten gaan ook over ons. Het ultieme zou zijn dat de Universele Rechten van de Mens onder de Universele Rechten van de Natuur vallen. Daarmee brengen we alles op één plek.’

‍
Jan Willem stelt: ‘Geld verandert gedrag. We kunnen op de barricade gaan staan, maar als rijke aandeelhouders zich terugtrekken uit bedrijven zoals Shell dan heeft dat veel meer effect. De maatschappelijke druk overleven ze vaak wel, de financiële druk niet.’ Vanuit die gedachte begon hij in de jaren negentig met Fair Capital Partners en duurzaam beleggen. Dat laatste was toen overigens nog helemaal geen gevestigd begrip en werd vooral ‘op onderbuikgevoel’ gedaan. ‘Vandaag de dag kun je aan een bank of bedrijf vragen: Wat doen jullie op duurzaamheidsgebied? De meesten zullen hun antwoord klaar hebben, en verifieerbaar. Ik vind het fenomenaal, dat we in dertig jaar tijd zo’n conservatieve wereld als de financiële, zover hebben kunnen krijgen dat ze hier serieus met duurzaamheid omgaan. Niet duurzame bedrijven vormen op termijn een financieel risico.’

‍
Net als vele anderen maakt Jan Willem zich zorgen over de toekomst. Maar de veranderingen van de afgelopen dertig jaar zouden een goede voorbode kunnen zijn voor de komende dertig jaar. ‘Ik hoop natuurlijk dat de Universele Rechten van de Natuur net zo landen als destijds de mensenrechten en organisaties als Human Rights Watch en Amnesty International op gaan in de Universele Rechten van de Natuur. Tenslotte is alles natuur. Het zal op veel weerstand stuiten, zoals ieder goed idee op weerstand stuit in het begin. Als we in 2050 kunnen meedelen dat de mensenrechten zijn opgegaan in de Universele Rechten van de Natuur, dan hebben we een belangrijk deel van ons doel bereikt. En ik mag eigenlijk hopen dat het ons vóór 2050 al gelukt is…’’

‍