''Door Rechten van de Natuur ging mijn hart open''

Met een serie korte interviews willen we jou, lezer van deze website en blogs, kennis laten maken met de mensen achter de stichting Rechten van de Natuur. Voor het tweede interview in onze serie gingen we in gesprek met Prinses Irene van Lippe-Biesterfeld, beschermvrouwe van stichting Rechten van de Natuur.

‍
Dat de relatie tussen mens en natuur herwaardering nodig heeft, is voor Prinses Irene geen nieuws. Al jarenlang houdt zij zich bezig, onder meer in de door haar opgerichte stichting NatuurCollege, met het hardnekkige en gebrekkige denkbeeld dat de mens buiten, of boven, de natuur zou staan. Dat de
natuur haar eigen rechten heeft was echter nieuw voor haar. “Gek genoeg heb ik in mijn werk de afgelopen tientallen jaren niet gedacht aan het idee dat de natuur rechten heeft. Ik vermoed dat dit komt omdat ik me niet bezig houd met het recht, maar met de ervaring van de heelheid van het leven op
Aarde. Toen ik Jessica den Outer hoorde spreken over Rechten van de Natuur ging mijn hart open. Ik dacht: Daar wil ik aan meedoen!”

Met jarenlange ervaring op het gebied van mens-natuurrelatie heeft Prinses Irene een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan inhoudelijke aspecten van de stichting. Zo is het voor haar van groot belang dat we spreken over Rechten van de Natuur, en niet - zoals nog regelmatig gebeurt - Rechten voor de Natuur: “Mensen beseffen vaak niet dat ‘voor’ uit het oude paradigma komt.” Vanuit dat oude denkbeeld, dat nog altijd veel leed veroorzaakt voor onszelf en andere levende wezens, denken en handelen wij mensen: het is aan ons is om de overige natuur rechten te geven. “Als ware het een cadeau!”

Stichting Rechten van de Natuur draagt uit dat als de mens deel uitmaakt van de natuur, de overige natuur eveneens en vanzelfsprekend rechten heeft. Wellicht denk je bij rechten al snel aan advocaten, rechtbanken en wetboeken, een bij uitstek rationeel systeem. Daar zit een zekere waarheid in, maar volgens Prinses Irene zijn de rechten van de natuur ook onlosmakelijk verbonden met de spirituele realiteit dat alles met alles verbonden is op deze planeet. Wanneer je erkent dat de natuur rechten heeft, dan verandert er iets wezenlijks. Als niet alleen de mens, maar al het leven recht heeft om te floreren, ga je je afvragen: Wat is dan mijn plaats in het grotere geheel? “Veel mensen worden kriegel als het over spiritualiteit gaat, maar feit is dat alles één is en tot in perfectie met elkaar afgestemd.” Denk aan het mycelium, het gigantische netwerk van schimmeldraden onder de grond, en het ycorrhiza, waardoor bomen met elkaar in contact staan. En denk aan hoe bomen, zelfs als ze gekapt zijn, nog meedoen in de dynamiek van geven en nemen. “Dat is voor mij zowel wetenschappelijke als spirituele realiteit.”

‍
Die realiteiten brengen ook een verantwoordelijkheid met zich mee. “We staan op het punt waarop hele ecosystemen zo ver kapot zijn gemaakt dat ze niet meer kunnen functioneren en moeizaam of niet meer herstellen. We leven op geleende natuur. Hoe gaan we door?” Volgens Prinses Irene komt de oplossing niet van bovenaf. “Als je deel uitmaakt van het geheel van leven op Aarde, dan is iedere gedachte en handeling van ieder mens bepalend voor de toekomst en het welzijn van dat leven. Elk mens doet ertoe en we hebben iedereen nodig.” Neem bijvoorbeeld kinderen, die soms het verschil tussen mens en natuur helemaal niet zo scherp zien. Misschien, denkt Prinsese Irene, worden er juist nu kinderen geboren die het vanzelfsprekend vinden dat ze deel uitmaken van de natuur, die verbinding voelen. Stralend vertelt ze het verhaal van een kind op de basisschool dat op een voorjaarsdag de hele les naar buiten tuurde. Toen de juf hem vroeg waarom hij niet meedeed, zei hij: “Kijk, de zwaluwen zijn terug.”

Prinses Irene hoopt dat de twee stichtingen NatuurCollege en Rechten van de Natuur samen in staat zullen zijn om zo veel mogelijk mensen mee te nemen in een nieuw paradigma. De stichtingen werken samen met elk hun eigen expertise. NatuurCollege doet dat vanuit wetenschap (leerstoel van Maria Tengö) en ervaring (cursussen waarin deelnemers uitgenodigd worden zich te verbinden met de natuur). Rechten van de Natuur spoort de juridische beweging aan. De visies uit beide stichtingen komen samen in het stuk land dat Prinses Irene ooit in Zuid-Afrika kocht, Bergplaas
genaamd. Ze ontwierp en geeft daar al vele jaren cursussen. Nu is zij bezig met de eigen rechten van Bergplaas. “Dat wordt nog een moeilijke klus, maar zó alle moeite waard. We zouden een voorbeeld kunnen zijn in het Zuidelijke deel van Afrika en onderdeel van de snelst groeiende juridische beweging wereldwijd. Het inzicht en de beleving dat wij mensen deel zijn van de natuur en haar zien als gelijke, is wat mij hoop geeft voor de toekomst.”

‍